این تالار با طرح بندی قبلی داریوش بزرگ بود .
ساخت آن را خشایار شا آغاز نمود و در نهایت توسط شاهپور اول به اتمام رسیدو...
دومین بنای بزرگ مجموعه تخت جمشید تالاری است بنام کاخ تختگاه یا کاخ صدستون که ساخت آن در زمان خشایار شاه آغاز شد .
این درگاه جفت دیگری دارد که در این عکس قسمتی از پشتش در قسمت راست عکس نمایان است ( درگاهها روبرو به هم قرار دارند ) و هر کدام از هشت تکه سنگ بزرگ تشکیل شده است .
سنگ اول از بالا دارای دو ردیف نقش گاو که از فروهر نگاهداری میکنند را نشان میدهد که در آنها نیز هم فروهر و هم نقوش در هر دو ردیف قرینه هم هستند . (در این عکس دیده نمیشود )
سنگ دوم از بالا نشست شاهنشاه بر تخت ، رئیس تشریفات ( نفر روبرو ) ملازم او و سنگهای زیرین سربازان را که به یال و یراق نظامی مجهز شدهاند نشان میدهد .
سنگ زیرین ساده است و سنگهای میانی هرکدام نقش 10 سربازمادی و پارسی مجهز به نیزه ، کمان و سپر را نشان میدهد .
در جفت دیگر این درگاه همین نقشها و به همین ترتیب و با همان قد و قواره و یال و یراق ولی اینبار از جهت چپ آدمها کنده کاری شده است ؛ یعنی اگر در این عکس سمت راست فرد دیده می شود در جفت دیگر درگاه ، سمت چپ همان نفر را با همان یال و یراق و تجهیزات خواهید دید .
پنج سنگ هرکدام دارای ده سرباز ، جمعاً پنجاه سرباز در هر جفت و در کل 100 سرباز در مجموع درگاه بچشم میخورد .
اگر وارد کاخ شویم یکصد ستون خواهیم یافت که هر سرباز نماد یک ستون و یا هر ستون نماد یک سرباز است ؛ به احتمال میتوان گفت که ستونهای نظامی هخامنشی یکصد نفری بوده و هنگام رژههای نظامی در سایز ده در ده کنار هم حرکت میکردهاند ( در زمان پهلوی نیز بیشتر گروهانهای نظامی یکصد نفره بود ) .
در ساخت کاخها و تالارهای پذیرائی در تخت جمشید همگی از واحد صد صدی استفاده شده است .
کاخ صد ستون با گاو بزرگی در دو طرف درگاه نگاهبانی می شود .
در درگاه جنوبی نقشی مشابه ولی اینبار نگارهها نه بصورت سرباز بلکه بصورت آورندگان هدایا در ردیفهای پنج تائی بجای ده تائی نقش بسته اند .
چنانچه این درگاهها را که روبرو بهم هستند را پشت به پشت به هم بچسبانیم یک آدم کامل از ترکیب راست و چپ نگارهها بدست خواهد آمد .
درگاه شرقی و غربی صد ستون نقش نبرد سرباز هخامنشی با شیر و گاو را نشان میدهد . کاخ صد ستون مربعی است حدود 70 متر در هر ضلع و مساحتی بالغ بر 4700 متر مربع .
یکصد ستون 14 متری در ده ردیف ده تائی قرار دارند که بر بالای هر کدام پیکره گاو سنگی چسبیده به سقف قرار داشت .
سقف تالار را ستونها و دیوار پهنی حفاظت میکند .
تالار صد ستون را دالان باریکی فرا گرفته که از طریق دو درگاه در دو سوی تالار قابل راه یافتن است .
تنها ایوان کاخ در ضلع شمالی قرار دارد که دارای 16 ستون است که تنها یک ستون آن برپا ایستاده است با احتساب این 16 ستون تعداد ستونهای تالار جمعاً 116 ستون میشود .
پایان نگاره سازی و ساختمان این کاخ به زمان پادشاهی اردشیر یکم میرسد .
این مجموعه به همراه دروازه نیمه تمام توسط دیوارهای پهنی از کل مجموعه تخت جمشید جدا شده است .
تخت جمشید
تَختِ جَمشید یا پارسه نام یکی از شهرهای باستانی ایران است که سالیان سال پایتخت تشریفاتی امپراطوری ایران در زمان دودمان هخامنشیان بودهاست. باور عمومی ایرانیان براین است که اسکندر مقدونی سردار یونانی که در پیش از میلاد، به ایران حمله کرد و تخت جمشید را به آتش کشید و احتمالا بخش عظیمی از کتابها، فرهنگ و هنر هخامنشی را با اینکار نابود نمود. با اینحال ویرانههای این مکان هنوز هم در مرودشت در نزدیکی شیراز مرکز استان فارس برپا است و باستان شناسان از ویرانههای آن نشانههای آتش و هجوم را بر آن تایید میکنند.
این مکان از سال یکی از آثار ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو است.
نام تخت جمشید
نام تخت جمشید در زمان ساخت «پارسَه» به معنای «شهر پارسیان» بود. یونانیان آن را پِرسپولیس (به یونانی یعنی «پارسهشهر») خواندهاند. در فارسی معاصر این بنا را تخت جمشید یا قصر شاهی جمشید پادشاه اسطورهای ایران مینامند که در شاهنامه فردوسی نیز آمدهاست.
قدیمیترین بخش تخت جمشید بر پایه? یافتههای باستانشناسی مربوط به سال پیش از میلاد است. آنگونه که در منابع متعدد و گوناگون تاریخی آمدهاست ساخت تخت جمشید در حدود قرن پیش در دامنه غربی کوه رحمت، به عبارتی میترا یا مهر و در زمان داریوش کبیر آغاز گردید و سپس توسط جانشینان وی با تغییراتی در بنای اولیه آن ادامه یافت. بر اساس خشت نوشتههای کشف شده در تخت جمشید در ساخت این بنای با شکوه معماران، هنرمندان، استادکاران، کارگران، زنان و مردان بیشماری شرکت داشتند که علاوه بر دریافت حقوق از مزایای بیمه کارگری نیز استفاده میکردند. ساخت این مجموعه بزرگ و زیبا بنا به روایتی سال به طول انجامید.
کاخهای تخت جمشید در نزدیکی رود کوچک پلوار که به رود کر میریزد بر روی سکوئی که ارتفاع آن بین تا متر بالاتر از سطح جلگه مردوشت است، بنا شدهاند در حالی که طرف شرقی ان بر روی کوه رحمت است و سه طرف دیگر با دیوارهای حافظ شکل داده شدهاند.دیوارهای حافظ با توجه به شیب زمین تغییر ارتفاع میدهند.
وسعت کامل کاخهای تخت جمشید هزار متر مربع است که از بخشهای مهم زیر تشکیل یافته است:
اولین کاوشهای علمی در تخت جمشید توسط ارنست امیل هرتزفلد المانی در صورت گرفت.وی توسط مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو فرستاده شده بود.یافتههای وی هنوز در این موسسه نگه داری میشوند. هرتزفلد معتقد بود دلیل ساخت تخت جمشید نیاز به جوی شاهانه و باشکوه نمادی برای امپراتوری پارس و مکانی برای جشن گرفتن وقایع خاص به خصوص نوروز بودهاست.به دلایل تاریخی تخت جمشید در جایی که امپراتوری پارس پایه گذاشته شده بود ساخته شدهاست.هر چند در زمان مرکز امپراتوری نبودهاست.
معماری تخت جمشید به دلیل استفاده از ستونهای چوبی مورد توجه قرار گرفتهاست.معماران تخت جمشید فقط زمانی از سنگ استفاده کردهاند که بزرگترین سروهای لبنان یا ساجهای هند اندازههای لازم برای تحمل سقف را نداشتهاند.در حالی که ته ستونها و سر ستونها از سنگ بودهاند.
ورود سکو، دو پلکان است که روبروی یکدیگر و در بخش شمال غربی مجموعه قرار دارندکه همچون دستانی است که آرنج خویش را خم کرده و بر آن است تا مشتاقان خود را از زمین بلند کرده و در سینه خود جای دهد.
این پلکانها از هر طرف پله پهن و کوتاه(به ارتفاع1000 سانتیمتر) دارند. بر خلاف عقیده بسیاری از مورخین که مدعی بودند ارتفاع کم پلهها به خاطر این بوده که اسبها نیز بتوانند از پلهها بالا بروند، پلهها را کوتاهتر از معمول ساختهاند تا راحتی و ابهت میهمانان (که تصاویرشان با لباسهای فاخر و بلند بر دیوارهای تخت جمشید نقش بسته) هنگام بالا رفتن حفظ شود. بالای پلکانها، بنای ورودی تخت جمشید، «[دروازه بزرگ]» یا «[دروازه خشایارشا|دروازه خشایارشا]» یا دروازه ملل، قرار گرفتهاست. ارتفاع این بنا متر است. این بنا یک ورودی اصلی و دو خروجی داشتهاست که امروزه بقایای دروازههای آن برجاست. بر دروازهغربی و شرقی طرح مردان بالدار و بر و طرح دو گاو سنگی با سر انسانی حجاری شده است. این دروازهها در قسمت فوقانی با شش کتیبه میخی تزیین یافتهاند. این کتیبهها پس از ذکر نام اهورامزدا به اختصار بیان میکند که: «هر چه بدیده زیباست، به خواست اورمزد انجام پذیرفتهاست.»
دو دروازه خروجی یکی رو به جنوب و دیگری رو به شرق قرار دارند و دروازه جنوبی رو به کاخ آپادانا، یا کاخ بزرگ بار، دارد.
پلکانهای کاخ آپادانا
کاخ آپادانا در شمال و شرق دارای دو مجموعه پلکان است. پلکانهای شرقی این کاخ که از دو پلکان - یکی رو به شمال و یکی رو به جنوب - تشکیل شدهاند، نقوش حجاریشدهای را در دیوار کناره خود دارند. پلکان رو به شمال نقشهایی از فرماندهان عالیرتبه نظامی مادی و پارسی دارد در حالی که گلهای نیلوفر آبی را در دست دارند، حجاری شدهاست. در جلوی فرماندهان نظامی افراد گارد جاویدان در حال ادای احترام دیده میشوند. در ردیف فوقانی همین دیواره، نقش افرادی در حالی که هدایایی به همراه دارند و به کاخ نزدیک میشوند، دیده میشود.
بر دیواره پلکان رو به جنوب تصاویری از نمایندگان کشورهای مختلف به همراه هدایایی که در دست دارند دیده میشود. هر بخش از این حجاری اختصاص به یکی از ملل دارد که در شکل زیر مشخص شدهاند :
<**ادامه مطلب...**>
کاخ آپادانا از قدیمیترین کاخهای تخت جمشید است. این کاخ که به فرمان داریوش بزرگ بنا شدهاست، برای برگزاری جشنهای نوروزی و پذیرش نمایندگان کشورهای وابسته به حضور پادشاه استفاده میشدهاست.
این کاخ توسط پلکانی در قسمت جنوب غربی آن به «کاخ تچرا» یا «کاخ آینه» ارتباط مییابد. کاخ آپادانا از ستون تشکیل شدهاست که در حال حاضر ستون آن پابرجاست ته ستونهای ایوان کاخ گرد ولی ته ستونهای داخل کاخ مربع شکل میباشد
تچر یا تچرا به معنای خانه زمستانی میباشد.این کاخ نیز به فرمان داریوش کبیر بنا شده و کاخ اختصاصی وی بودهاست. روی کتیبهای آمده : «من داریوش این تچر را ساختم.»
این کاخ یک موزه خط به شمار میرود از پارسی باستان گرفته در این کاخ کتیبه وجود دارد تا خطوط پهلوی بالای ستونها از نمای جلوییهای مصری استفاده شدهاست. قسمت اصلی کاخ توسط داریوش بزرگ و ایوان و پلکان سنگی جنوبی توسط خشایار شاه و پلکان سنگی غربی توسط اردشیر دوم بنا شدهاست
این کاخ که کاخ خصوصی خشایارشا بودهاست در مرتفعترین قسمت صفه تخت جمشید قرار دارد. این کاخ از طریق دو مجموعه پلکان به کاخ ملکه ارتباط دارد. احتمال میرود آتش سوزی از این مکان شروع شده باشد به خاطر نفرتی که آتنیها از خشایارشا داشتند به خاطر به آتش کشیده شدن آتن به دست وی. رنگ زرد سنگها نشان دهنده تمام شدن آب درون سنگها به خاطر حرارت است. اینجا مکان کوچکی بوده ستون قرار داشتهاست. به خاطر ویرانی شدیدی که شده اطلاعات زیادی در مورد این کاخ در دسترس نیست خیلیها از اینجا به عنوان کاخ مرموز نام بردهاند. هدیش به معنای جای بلند میباشد و چون خشایار شاه نام زن دوم او هدیش بودهاست نام کاخ خود را هدیش میگذارد این کاخ در جنوبی ترین قسمت صفه قرار دارد و قسمتهای زیادی از کف از خود کوه میباشد
این کاخ توسط خشایارشا ساخته شدهاست و به نسبت سایر بناها در ارتفاع پایینتری قرار گرفتهاست. بخشی از این کاخ در سال توسط شرقشناس مشهور، پرفسور ارنست امیل هرتزفلد، خاکبرداری و از نو تجدیدبنا شد و امروزه به عنوان موزه و اداره مرکزی تأسیسات تخت جمشید مورد استفاده قرار گرفتهاست.
این ساختمان که شامل چندین تالار، اطاق و حیاط تشکیل شدهاست با دیوار عظیمی از بقیه تخت جمشید جدا میشود.
به این مکان کاخ شورا یا تالار مرکزی میگویند. احتمالاً شاه در اینجا با بزرگان به بحث و مشورت میپرداختهاست. با توجه به نقوش حجاری شده، از یکی از دروازهها شاه وارد میشده و از دو دروازه دیگر خارج میشدهاست. به این دلیل به این جا کاخ شورا میگویند که در اینجا دوسر ستون انسان وجود داشته که جاهای دیگری نیست و سر انسان سمبل تفکر است. کاخ صد ستون بیش از شصت سال قدمت ندارد و ساختگی است.
در فاصله و نیم کیلومتری از تخت جمشید نقش رستم قرار دارد.در نقش رستم آرامگاهای شاهنشاهانی مانند داریوش بزرگ خشایارشا اردشیر یکم و داریوش دوم واقع است.آرامگاه پنجمی هم هست که نیمه کاره باقی مانده و احتمالا متعلق به داریوش سوم است.
مجموعه کاخهای تخت جمشید، <**ادامه مطلب...**>در سال (555 پیش از میلاد) به دست اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد و تمام بناهای آن به صورت ویرانه در آمد.[نیازمند منبع] از بناهای بر جای مانده و نیمه ویرانه، بنای مدخل اصلی تخت جمشید است که به کاخ آپادانا معروف است و مشتمل بر یک تالار مرکزی با ستون و سه ایوان ستونی درقسمتهای شمالی، جنوبی و شرقی است که ایوانهای شمالی و شرقی آن بهوسیله پلکانهایی به حیاطهای مقابل متصل و مربوط میشوند. بلندی صفه در محل کاخ آپادانا متر و بلندی ستونهای آن متر است. اینمجموعه در فهرست آثار تاریخی ایران و نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.